W styczniu 2021 roku w prawie e-commerce miały miejsce duże zmiany. Pisząc w skrócie – przedsiębiorca może być czasami traktowany jak konsument. Postanowiliśmy zebrać wszystkie najważniejsze kwestie związane z tą nowelizacją w jednym miejscu, wyjaśniając Ci krok po kroku, co się zmieniło.
Zmiany dotyczą osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą (jednoosobowa działalność gospodarcza), gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, wskazanej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Na potrzeby niniejszego wpisu nazwijmy takiego przedsiębiorcę „Przedsiębiorcą uprzywilejowanym”.
W skrócie – jeśli będziesz zawierać umowę z przedsiębiorcą prowadzącym firmę w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, która to umowa nie będzie miała dla niego charakteru zawodowego (więcej na ten temat przeczytasz poniżej), będą miały zastosowanie nowe, „styczniowe” zasady.
Do zmian prawnych w e-commerce przyczyniła się zmiana dwóch aktów prawnych tj.
- Kodeksu cywilnego,
- Ustawy o prawach konsumenta.
Kto musi dostosować się do zmian?
W szczególności przedsiębiorcy zawierający umowy na odległość oraz świadczący usługi w oparciu o regulaminy, których treść jest nieuzgadniana z kontrahentem indywidualnie. Tym samym, do grupy tej zaliczają się w szczególności sklepy internetowe, serwisy internetowe, aplikacje oraz dostawcy usług typu SAAS. Zwłaszcza jeśli z dużym prawdopodobieństwem umowy o świadczenie tej usługi nie będą posiadały charakteru zawodowego dla usługobiorców.
Przykładowo:
Aplikacja do zarządzania reklamą czy oprogramowanie do wysyłki newslettera może być uznane za rozwiązanie niemające charakteru zawodowego np. dla przedsiębiorcy prowadzącego pracownię architektoniczną, ponieważ aplikacja nie jest związana z jego bazową działalnością – wobec tego przedsiębiorcy będą więc miały zastosowanie styczniowe przepisy. Natomiast oprogramowanie SaaS do wykonywania projektów domów, będzie miało dla takiego przedsiębiorcy charakter zawodowy, w związku z czym świadczenie usług na jego rzecz będzie mogło się odbywać na dotychczasowych zasadach sprzed 2021 roku.
Kodeks cywilny – co się zmieniło?
W stosunku do Przedsiębiorcy uprzywilejowanego mają zastosowanie w szczególności poniższe zasady, które przed 2021 rokiem były zarezerwowane wyłącznie dla Konsumenta.
Niedozwolone klauzule
Przedsiębiorcy uprzywilejowanego nie obowiązują niedozwolone klauzule umowne. Tym samym nie możesz np. zapewnić sobie właściwości sądu według miejsca Twojej siedziby, zmienić umowy z Przedsiębiorcą uprzywilejowanym bez uprzedniego wskazania w umowie ważnych przyczyn, które dają taką możliwość, ani nie wyłączysz swojej odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zobowiązania (nie dotyczy to rękojmi przy sprzedaży, o czym przeczytasz poniżej).
Domniemanie istnienia wady fizycznej
Obecnie ma zastosowanie prawie roczne domniemanie istnienia wady fizycznej w chwili wydania rzeczy, co oznacza, że w przypadku wystąpienia wady towaru przed upływem roku od dnia wydania rzeczy domniemywa się, że wada ta istniała już w momencie przekazania rzeczy. Domyślnie więc za wadę odpowiada sprzedawca. W tym przypadku to sprzedawca musi wykazać, że było inaczej.
Uznanie reklamacji po bezskutecznym upływie 14 dni
W przypadku, gdy nie ustosunkujesz się do reklamacji Przedsiębiorcy uprzywilejowanego w terminie 14 dni, a przedsiębiorca ten zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, przyjmuje się, że żądanie zostało uznane za uzasadnione i będziesz musiał je spełnić.
Wydłużenie okresu przedawnienia z tytułu rękojmi
Do 2021 roku w przypadku, gdy kupującym był przedsiębiorca, a rękojmia nie została wyłączona, mógł on wystąpić z roszczeniami na podstawie rękojmi przed upływem roku od dnia stwierdzenia wady. Wraz ze styczniowymi zmianami okres ten może być dłuższy, ponieważ bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.
Większa odpowiedzialność sprzedawcy za towar
Przed 2021 rokiem przy sprzedaży B2B było tak, że kupujący przedsiębiorca tracił uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Przedsiębiorca uprzywilejowany od tego roku ma jednak więcej czasu na sprawdzenie przesyłki i zgłoszenie ewentualnych wad.
Kodeks cywilny – co zostało?
Co ciekawe, ustawodawca nie wyłączył dla Przedsiębiorcy uprzywilejowanego poniższego uprawnienia sprzedawcy:
„Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.”
Tym samym, w mojej ocenie nadal jest możliwe ograniczenie lub wyłączenie rękojmi, zgodnie z art. 558 Kodeksu cywilnego.
Ustawa o prawach konsumenta – co się zmieniło?
Tutaj zmiana jest jedna, ale tak naprawdę bardzo istotna – Przedsiębiorca uprzywilejowany może skorzystać z prawa odstąpienia od umowy, czyli dokonać zwrotu towaru lub zrezygnować z usługi.
Twój sklep/serwis – co Ty musisz zmienić?
Powinieneś przede wszystkim zaktualizować regulamin sklepu, serwisu lub aplikacji, a także indywidualnie zawierane umowy – w zależności od tego, co ma do Ciebie zastosowanie.
Zadbaj o to, aby nie kierować do Przedsiębiorców uprzywilejowanych niedozwolonych klauzul oraz o to, aby należycie poinformować ich o prawie odstąpienia od umowy (brak takich informacji może Cię wiele kosztować, a przedsiębiorcom wydłużyć to prawo nawet do 12 miesięcy!).
Ponadto powinieneś przemyśleć zmiany od strony organizacyjnej. Między innymi chodzi tutaj o sposób weryfikacji, czy masz do czynienia z Przedsiębiorcą uprzywilejowanym – np. poprzez checkbox z oświadczeniem dotyczącym charakteru zakupu czy poprzez „ręczną” weryfikację klientów w CEIDG.
Co z umowami zawartymi przed 2021 rokiem?
Co istotne, styczniowe zmiany nie mają zastosowania do umów zawartych przed dniem 1 stycznia 2021 roku.
